تحول در روش مطالعه با نقشه ذهنی و تکنیک مطالعه با بازدهی بیشتر

تحول در روش مطالعه با نقشه ذهنی و تکنیک مطالعه تونی بازان

در این مقاله برآن شدیم تا تحول در روش مطالعه با نقشه ذهنی و تکنیک مطالعه تونی بازان را برای شما همراه گرامی به صورت مختصر توضیح دهیم.

اکنون تمام اطلاعات و مهارت های لازم را در اختیار دارید تا مطالعه مفیدتری داشته باشید، خود را بهتر سازماندهی کنید، سرعت مطالعه خود را حداقل دو برابر کنید، آنچه که خوانده اید را به راحتی به ذهن بسپارید و در نقشه بندی ذهنی به قدری مهارت پیدا کنید که بتوانید اطلاعات را دو برابر به به خاطر بسپارید. اکنون شما قادرید مهارت هایی که یاد گرفته اید را در کنار تکنیک مطالعه تونی بازان و نقشه بندی ذهنی برای مطالعه انواع کتاب های درسی و متن های مورد نظر خود به کار ببرید.

نحوه نقشه بندی یک کتاب درسی

•  آماده سازی

1.  گزینشی خوانی – ترسیم تصویر مرکزی نقشه ذهنی (۱۰ دقیقه)
2. تعیین زمان و حجم مطالب (۵ دقیقه)
3. نقشه بندی اطلاعات فعلی در مورد موضوع کتاب (۱۰ دقیقه)
4. تعریف اهداف و نقشه بندی آنها (۵ دقیقه)

•  بکارگیری

( زمان در این قسمت بستگی به مطالب دارد)

1. در نگاه اجمالی به اضافه کردن شاخه های اصلی نقشه ذهنی
2. نگاه مقدماتی به اضافه کردن شاخه های فرعی
3. نگاه دقیق – وارد کردن مطالب به نقشه ذهنی
4. مرور – کامل کردن نقشه ذهنی

• آماده سازی

1- گزینشی خوانی (۱۰ دقیقه)

الف – تند خوانی

قبل از اینکه شروع به خواندن دقیق کتاب درسی خود کنید، لازم است یک نگاه اجمالی سریع بر روی آن داشته باشید، ابتدا به روی جلد و پشت جلد و فهرست محتویات کتاب نگاه کنید. سپس کتاب را ورق زده و یک مرور سطحی و گذرا داشته باشید تا یک دید کلی از آن بدست آورید.

ب – نقشه بندی ذهنی

یک برگ کاغذ سفید و بزرگ بردارید و آن را به صورت افقی قرار دهید تا فضای بیشتری در اختیار داشته باشید. سپس یک تصویر در وسط صفحه بکشید که تداعی کننده موضوع یا عنوان کتاب باشد. می توانید از تصویر روی جلد یا پشت جلد خود کتاب هم استفاده کنید.

ج – تفکر شعاعی

نگاه اجمالی به محتویات کتاب می توانید به موضوعات و سرفصل های کتاب پی ببرید. اکنون شاخه های اصلی نقشه ذهنی خود را رسم کنید و آنها را به سرفصل ها و موضوعات اصلی کتاب و همچنین اهدافی که از خواندن از کتاب دارید، اختصاص دهید.

2- تعیین زمان و حجم مطالب (۵ دقیقه)

بر اساس فاکتورهایی مانند نوع مطالب، سطح دشواری مطالب و اطلاعاتی که از قبل در مورد آنها دارید، باید موارد زیر را مشخص کنید:

الف – زمانی را که قصد دارید هر بار صرف مطالعه کنید.

ب ۔ حجمی را که قصد دارید هر بار مطالعه کنید

3- نقشه بندی اطلاعات فعلی در مورد موضوع کتاب (۱۰ دقیقه)

اکنون برگه مربوط به نقشه بندی ذهنی کتاب را کنار بگذارید و یک برگه کاغذ دیگر بردارید. در این برگه سعی کنید تمام اطلاعات فعلی خود را نسبت به مطالب کتاب به سرعت نقشه بندی ذهنی کنید. این مطالب می توانند اطلاعاتی باشند که از نگاه اجمالی کتاب بدست آورده اید و یا هر نوع اطلاعات کلی و جزئی دیگری که در تمام طول زندگیتان در مورد موضوع کتاب و محتویات آن بدست آورده اید.

در این مرحله فقط به نوشتن فهرست وار لغات و کلمات اکتفا نکنید و از یاد نبرید که شما در حال نقشه بندی ذهنی هستید

با انجام این کار، اغلب اوقات فرد تعجب می کند که اطلاعات فعلی وی در مورد کتاب و محتویات آن، چقدر بیشتر از آن چیزی است که فکرش را می کرده است. این کار یک مزیت دیگر نیز دارد و این است که ذهن را برای مطالعه آماده می کند. چرا که فکر کردن به یک موضوع، باعث زنده شدن تمام تصاویر و داده های ذهنی مربوط به آن می شود. این کار به شناخت نقاط ضعف و قوت اطلاعات فرد در حوزه مربوطه نیز کمک می کند تا تعیین کند چه قسمت هایی نیاز به مطالعه و کار بیشتری دارند.

4- تعریف اهداف و نقشه بندی آنها (۵ دقیقه)

در این مرحله شما باید اهداف خود را از مطالعه کتاب مشخص کنید. می توانید این کار را در نقشه ذهنی مربوط به کتاب و با یک رنگ متفاوت انجام دهید و یا یک نقشه ذهنی جداگانه تهیه کنید. این اهداف می توانند سؤالاتی که قصد دارید با مطالعه کتاب به جواب آنها برسید، باشند و یا مطالبی باشند که می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد آنها کسب کنید.

نقشه بندی اهداف به سیستم « مغزی – چشمی» شما کمک می کند تا در طول مطالعه کتاب، همواره به دنبال استخراج اطلاعات مربوط به این اهداف باشد. در واقع می توان گفت که تعیین اهداف در مطالعه، اشتیاق شما برای تحقیق و مطالعه را افزایش می دهد و احتمال دستیابی شما به اطلاعات مورد نظرتان را بیشتر می کنند.

برای آشنایی با nlp چیست و چه کاربردهایی دارد؟

•  بکارگیری

1. نگاه اجمالی، نگاه مقدماتی، نگاه دقیق، مرور ( زمان در این قسمت بستگی به مطالب دارد)

با طی کردن مرحله آماده سازی، اکنون نوبت مرحله بکارگیری است نگاه جمالی، نگاه مقدماتی، نگاه دقیق و مرور به شما کمک می کند تا مطالب کتاب را بهتر بفهمید (در اینجاست که کاربرد واقعی تند خوانی نمود پیدا می کند. ) شما می توانید کتاب را با در حین مطالعه، نقشه بندی ذهنی کنید و یا بعد از اتمام کامل آن

و نقشه بندی کتاب در حین مطالعه مانند یک گفتگوی دو جانبه با نویسنده است که با جلوتر رفتن کتاب، سطح اطلاعات شما از آنچه که نویسنده می گوید بیشتر می شود. کامل تر شدن تدریجی نقشه ذهنی در حین مطالعه، شما را قادر می سازد تا سطح فهم خود از مطالبی که خوانده این را به صورت مداوم ازریابی کنید.

نقشه بندی کتاب در پایان آن به این معناست که شما کتاب را پس از خواندن کامل و فهمیدن ارتباط بين فصول مختلف آن و به صورت یکباره نقشه بندی ذهنی می کنید. این نقشه ذهنی جامع تر و دقیق تر بوده و بسیار کمتری به مرور و بازبینی دارد.

هر یک از دو روش بالا را که انتخاب می کنید، حتما باید به یاد داشته باشید که نقشه بندی ذهنی یک کتاب درسی با کتاب راهنما یک فرایند کاملا دو سویه است یعنی هدف از این کار صرف کپی کردن افکار نویسنده در یک نقشه ذهنی نیست. بلکه باید چارچوب و دسته بندی افکار وی نیز بر حسب برداشت، تفسیر و اهداف خاص خود شما انجام شود. به عنوان مثال، شما باید بتوانید نتیجه گیری کنید که کدام قسمت های کتاب بیشتر جنبه امتحانی دارند.

بنابراین ایده آل این است که در این نقشه ذهنی ، نظرات، تفاسیر، برداشت ها و ایده های خود را در مورد آنچه که خوانده اید لحاظ کنید. در اینجا می توانید با استفاده از رنگ ها و علائم مختلف، برداشت های خودتان را از برداشت های نویسنده جدا کنید.

برای آشنایی با ترسیم نقشه ذهنی و نقشه ذهنی چیست؟

•  نحوه نقشه بندی سخنرانی ها و فیلم ها

این کار شبیه به نقشه بندی کتاب درسی است، با این تفاوت که در اینجا ارائه اطلاعات به صورت خطی است و امکان برگشت به قسمت های قبلی وجود ندارد. از تکنیک تندخوانی نیز نمی توان برای استخراج سریع تر اطلاعات استفاده کرد.

بنابراین باید در ابتدا سعی کنید به سرعت یک دید کلی از موضوع مورد بحث پیدا کنید. قبل از شروع سخنرانی با نمایش فیلم آموزشی ، یک تصویر مرکری برای نقشه ذهنی خود انتخاب کنید و تا آنجا که می توانید شاخه های اصلی و فرعی رسم کنید (یک نقشه ذهنی خوب باید بتواند اطلاعات جامع و کاملی در مورد موضوع مورد بحث ارائه کند)

در اینجا نیز می توانید در صورتیکه شرایط اجازه دهد، قبل از شروع سخنرانی با نمایش فیلم آموزشی، سریعا یک نقشه ذهنی دو دقیقه ای در مورد تمام اطلاعات فعلی خود درباره موضوع مورد بحث رسم کنید. این کار به آماده شدن مغز شما برای ورود به بحث کمک می کند.

با شروع کار می توانید اطلاعات و ایده های مطرح شده را به نقشه ذهنی خود اضافه کنید و در صورت لزوم، تغییراتی در آن ایجاد کنید. در اینجا نبر مانند نقشه بندی کتاب درسی، سعی کنید با استفاده از رنگ ها و علائم، نظرات و برداشت های شخصی خودتان در مورد مسائل مطرح شده را جدا کنید.

خلق یک نقشه ذهنی اصلی برای مطالعه

اگر شما درگیر یک دوره مطالعه طولانی مدت هستید، بهتر است یک نقشه ذهنی بزرگ و اصلی داشته باشید که منعکس کننده تمام دسته بندی های اصلی، فرعی، موضوعات مهم، تئوری ها، کشفیات، ابداعات و سیر حوادث و رویدادهای مربوط به آن رشته باشد. در اینصورت هر بار که شما یک کتاب درسی مرتبط با این موضوع را دست می گیرید با یک سخنرانی مربوط به آن را  می شنوید ،می توانید نکات و ایده های جدیدی را به این نقشه ذهنی بزرگ کنید. با این کار می توانید دانش و اطلاعات خود را در این رشته خاص به تدریج افزایش دهید.

افرادی که چنین کاری انجام داده اند، به مرور زمان متوجه یک موضوع جالب شده اند. به نظر می رسد بعد از گذشت مدتی، دامنه این نقشه ذهنی بزرگ به حوزه ها و رشته های دیگر کشیده می شود. به عنوان مثال، ممکن است یک نقشه ذهنی مربوط به روانشناسی به تدریج بزرگ تر شده و کم کم دامنه آن به رشته های عصب شناسی، ریاضی، فلسفه، نجوم، جغرافی، هواشناسی و زیست شاسی کشیده شود.

البته این موضوع به این معنا نیست که حوزه اطلاعات شما از چارچوب اصلی خود خارج شده و از موضوع اصلی منحرف شوید. این مطلب به این علت است که با داشتن یک نقشه ذهنی بزرگ، به تدریج اطلاعات شما در این زمینه به قدری دقیق و گسترده می شود که کم کم بحث به دیگر حوزه های رشته ها و ارتباط موضوع اصلی با آنها، کشیده می شود.

برای آشنایی با نقشه ذهنی یا مایند مپ برای تمام موقعیت ها

نقشه بندی ذهنی برای نکته برداری

حتی بهترین مهارت های تند خوانی در دنیا نیز به یک تکنیک نکته برداری قوی و کارآمد نیاز دارند تا کارکرد لازم را داشته باشند. تکنیک های نکته برداری سنتی و مرسوم برای مطالعه، بسیار وقت گیر و ناکارآمد هستند اساس کار در نقشه بندی ذهنی نکات، بسیار شبیه به اصول و قواعد تند خوانی است و دقیقا بر اساس نحوه عملکرد مغز طراحی شده است. بنابراین استفاده بیشتر از اطلاعات مغزی در این روش، منجر به افزایش آنها خواهد شد.

 یک روش نکته برداری مناسب و کارآمد باید شامل موارد زیر باشد:

• برنامه ریزی، تمرکز و مرور
• شناخت دقیق ، گردآوری و جمع بندی اطلاعات و داده ها
• نموداری از اطلاعات فعلی در مورد موضوع
• روشی برای ذخیره سازی آسان اطلاعات
• روشی برای فراخوانی سریع اطلاعات
• ابزار ساده ای برای تبادل اطلاعات

یک نقشه ذهنی تمام این موارد را در بر می گیرد. نکته برداری کاربردی به معنای کپی کردن جزء به جزء آنچه که ارائه می شود نیست، بلکه یک فرآیند دقیق انتخاب است. در نکته برداری باید تعداد لغات مکتوب به حداقل برسد و در عوض حجم مطالبی که هر لغت تداعی می کند به حداکثر برسد. بنابراین باید  لغاتی انتخاب شوند که حالت کلیدی داشته و بتوانند بار معنایی زیادی به همراه داشته باشند. نقشه ذهنی به شما کمک میکند تا دقیقا به این هدف برسید.

 نقاط ضعف روش نکته برداری سنتی

•  احتمال اینکه نکته ها در هم برهم و نامربوط باشند بسیار بالاست، چیزی که باعث از هم گسستگی اطلاعات می شود
• احتمال نوشتن همه مطالب وجود دارد. چیزی که باعث عدم تحليل اطلاعات ورودی می شود
• نکته برداری های جزء به جزء و کلمه به کلمه باعث انحراف ذهن شنونده از آنچه که بیان می شود می گردد (در این حالت فرد فقط سعی می کند آنچه که می شنود را بدون توجه خاص به آنها کپی کند.)
• ممکن است حجم نکته برداری ها به قدری زیاد شود که فرد بعدا تمایلی به مراجعه به آنها نداشته باشد یا از آنها سر در نیاورد و مجبور شود از اول شروع کند.

در این مقاله به تحول در روش مطالعه با نقشه ذهنی با تکنیک مطالعه تونی بازان پرداختیم تا شما همراه  گرامی را با تحول در روش مطالعه با نقشه ذهنی آشنا کنیم تا گامی باشد در تغییر در شیوه مطالعه ما و در راستای کسب عادت های صحیح مطالعه قدم برداریم.

منبع : کتاب مهارت های مطالعه از تونی بازان